सध्याच्या युगात इंटरनेटचा वापर अनेक व्यक्तीच्या आयुष्यात घडतो, आज सायबर स्पाकमध्ये व्यक्तींमधील परस्पर संवाद होतो.
हे इंटरनेट व्यसन विकार (इंटरनेट अॅडिक्शन डिसऑर्डर -आयएडी) किंवा अधिक व्यापकपणे इंटरनेट चा अती वापर , समस्याग्रस्त संगणक / स्मार्ट फोन वापर मध्ये समाप्त होऊ शकते. इंटरनेट व्यसनाची व्याख्या कोणत्याही ऑनलाइन संबंधित आक्षेपार्ह वर्तनामुळे केली जाते जी सामान्य जीवनात व्यत्यय आणते आणि कौटुंबिक मित्रांवर, प्रियजनांवर आणि कामाच्या वातावरणावर गंभीर ताण निर्माण करते. याला इंटरनेट अवलंबित्व आणि इंटरनेट सक्ती म्हणून देखील म्हटले जाऊ शकते.

इंटरनेट वापराला प्रोत्साहित करणारे घटक:

• कंटाळवाणेपणा / उदासीनता:

कंटाळवाणेपणा मधून बाहेर पडण्यासाठी स्त्रिया इंटरनेटचा वापर करतात मुख्यतः सोशल मीडिया च व्यसन त्यांना लागत. ते त्यांच्या सोशल मीडिया प्रोफाइलची स्थिती त्यांच्या स्थितीवर तसेच इतरांच्या स्थितीवर, पसंतींची संख्या आणि स्वत: साठी आणि इतरांकरिता प्राप्त केलेल्या सामाईक तपासण्यासाठी प्रवृत्त करतात. हे एखाद्या व्यक्तीसाठी मन व्यापुन टाकणारी कल्पना असू शकते आणि तिच्या मानसिक आणि शारीरिक आरोग्यावर देखील परिणाम करते.

• तणाव आणि पळवाट:

कार्यालयीन किंवा कौटुंबिक जीवनात तणावाखाली असलेल्या बर्याच स्त्रिया त्यांच्या तणावापासून मुक्त होण्यासाठी इंटरनेटवर अवलंबून असतात आणि तणावपूर्ण परिस्थितीतून मुक्त होण्याचा सोपा मार्ग देखील मानतात.

इंटरनेट संबंधित ऍक्टिव्हिटीज

• सामाजिक माध्यमे:

बहुतेक स्त्रिया सामाजिक माध्यमांमुळे व्यसनाधीन झाल्या आहे. त्यांच्यापैकी बहुतेक लोक त्यांच्या सोशल मीडिया प्रोफाइलची तपासणी करून किंवा नकली फोटो टाकून (जे सध्या मुख्य प्रवाहात आहे) त्यांच्या दिवसाची सुरवात करतात आपल्या आयुष्यातील प्रत्येक सेकंदाला सोशल मीडियामध्ये आणि पोस्टसाठी अधिकाधिक पसंती आणि शेअर मिळवण्यासाठी पोस्ट करतात . सायबर जगाच्या सध्याच्या परिस्थितीवर या पद्धतीने बहुतेक स्त्रिया दिसतात.

• ऑनलाइन खरेदी:

महिलांच्या आयुष्यात खरेदी ही सर्वात मनोरंजक गोष्ट आहे. ऑनलाइन शॉपिंगने स्त्रियांना पर्याय असलेले एक जग उघडले आहे. ते वेगवेगळ्या ऑनलाइन शॉपिंग पोर्टलमध्ये वेगवेगळ्या वस्तू शोधत असतात मग त्या खरेदी करो की नाही. त्यांच्यापैकी बर्याच लोकांना इंटरनेटवर घालवत असलेला वेळ कमी करणे देखील कठीण जाते.

• ऑनलाइन गेमिंग:

स्त्रियांचा अशा एक लहान वर्ग आहे जी ऑनलाइन गेमिंग च्या व्यसनांमध्ये अडकलेली आहे . बहुतेक स्त्रिया वास्तविक जगात एकरूप होण्याऐवजी आपला महत्वाचा गेम वेळ ऑनलाईन गेम खेळण्यासाठी घालवतात.

• ऑनलाइन चॅटिंग:

प्रत्येकजण चॅटिंग करतो परंतु काहीना चॅट करणे थांबवत नाही. यात कोणत्याही माध्यमाने चॅटिंग समाविष्ट आहे. बर्याच वेळा महिलांना सामाजिक परस्परसंवादातून माघार घेण्याची इच्छा असते कारण त्यांना आभासी जगात अधिक सांत्वन आणि आनंद मिळतो.

इंटरनेट व्यसन कसे ओळखले जाऊ शकते?
• स्मार्ट फोन वापरताना स्वतःचे हित किंवा अत्यानंदाची भावना असणे.
• ऍक्टिव्हिटीज थांबविण्यास असलेली असमर्थता
• स्मार्टफोनवर अधिकाधिक वेळ घालवणे.
• कुटुंब आणि मित्रांनाकडे दुर्लक्ष करणे.
• संगणकावर नसताना रिक्त, उदास आणि चिडचिड वाटत असणे.
• ऍक्टिव्हिटीज विषयी कुटुंब आणि मित्रांना खोटे बोलणे.
• शाळा किंवा कामा मध्ये असणाऱ्या समस्या

एकदा आपण इंटरनेटवर आदी झाल्यानंतर आपल्या सायबर धमक्यांकडे आपले आयुष्य धोक्यात घेऊन आपल्या शारीरिक आणि मानसिक आरोग्यावर याचा प्रभाव पडेल.

इंटरनेट व्यसन कसे टाळावे ?
• आपल्या इंटरनेट वापराची वेळ मर्यादा सेट करा.

• एक अॅप इन्स्टॉल करा जो आपल्या सेल फोन / इंटरनेट वापराचा मागोवा घेईल आणि दिवसातून त्याचा वापर कमीत कमी करण्याचा विचार करा.

• ज्यास्तीत ज्यास्त वेळ इंटरनेट चा वापर टाळण्यासाठी/प्रतिबंधित करण्यासाठी आपण आपल्या मित्र / कुटुंबाकडून मदत मिळवू शकता.

• संगणक गेम अनइन्स्टॉल करा आणि कमीत कमी एक किंवा दोन महिन्यांसाठी सामाजिक माध्यमे आणि इतर मनोरंजक वेब ऍक्टिव्हिटीनपासून दूर रहाण्याचा प्रयत्न करा.

• इंटरनेट ब्राउझिंगसाठी वेळ सेट करा, परंतु ते जास्त करू नका.

• लेख वाचणे, ब्राउझ करणे, व्हिडिओ पाहणे, लॅपटॉपवर ईमेल पाठविणे यासारख्या ऍक्टिव्हिटीजमध्ये शिफ्ट करा.

• अॅप आणि ईमेल ची सूचना देणारे मेसेज बंद करा.

• ज्या वेबसाइट मुळे वेळ जाईल अश्या वेबसाइट पासून दूर राहा.

• वाचन विषय / जॉब संबंधित पुस्तके / मासिकेयांकडे कल वाढवा या कारणाने आपल्या मध्ये वाचन सवयी वाढवेल.

• आपण इंटरनेटवर नसल्यास आपण पैसे किती पैसे वाचवू शकता याबद्दल विचार करा.

• आपण कमी इंटरनेट वापरल्यास आपण अधिक आनंदी व्हाल या कारणाची सूची बनवा.

•बेडरूम मधून इंटरनेट सक्षम करणारे डिव्हाइसेस काढा.